Οι δικαστές ως φύλακες του έθνους, άρθρο του Σταύρου Τσακυράκη, αναπλ. καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, στα ΝΕΑ

Το ΣΤΕέκρινε αντισυνταγµατικό τον νόµο που όριζε τις προϋποθέσεις απόκτησης ιθαγένειας αλλοδαπών, καθώς και το δικαίωµα ψήφου τους στις εκλογές Αυτοδιοίκησης. Το σκεπτικό ότι ο νόµος αντιβαίνει στις περί έθνους διατάξεις του Συντάγµατος δεν είναι απλώς νοµικά λανθασµένο, αλλά συντονίζεται µε τις πιο «µαύρες» σελίδες της νοµικο-πολιτικής παράδοσής µας.
Είναι λανθασµένο διότι επιχειρεί να δώσει κανονιστικό περιεχόµενο στις έννοιες έθνος και εθνική κυριαρχία, δηλαδή σε έννοιες κατ’ εξοχήν νεφελώδεις, που η θέση τους στο Σύνταγµα µόνον ιστορικά εξηγείται. Το χειρότερο, όµως, είναι ότι επιχειρεί να τους δώσει περιεχόµενο διαφορετικό και υπερισχύον της λαϊκής βούλησης και της λαϊκής κυριαρχίας. Με άλλα λόγια εκλαµβάνει ότι πάνω από τη βούληση του νοµοθετικού σώµατος, που εκπροσωπεί τον λαό, υπάρχει η έννοια του έθνους που έχει συγκεκριµένο κανονιστικό περιεχόµενο, το οποίο υπερισχύει και περιορίζει τις επιλογές. Παλιά η αντιπαράθεση έθνους και λαού, όπως έχει εξηγήσει ο Αριστόβουλος Μάνεσης (Αι Εγγυήσεις Τηρήσεως του Συντάγµατος), είχε ως αποτέλεσµα την περιφρόνηση της δηµοκρατικής αρχής. Για παράδειγµα ο βασιλιάς µπορούσε να διεκδικεί για τον εαυτό του την αντιπροσώπευση του έθνους και να αντιτάσσεται στη βούληση του λαού.

Παρόµοιο ρόλο φαίνεταινα διεκδικεί µε την απόφασή του το ΣΤΕ. Η απόφαση αραδιάζει όλες τις διατάξεις του Συντάγµατος που περιέχουν τη λέξη έθνος ή εθνικό θεωρώντας ότι υπαγορεύουν κάτι συγκεκριµένο και διαφορετικό από τη βούληση του νοµοθέτη. Υποθέτω ότι µε την ίδια λογική θαµπορούσαν να κρίνουν ως αντισυνταγµατικό οποιονδήποτε νόµο θεωρούν ότι αντιβαίνει στα εθνικά συµφέροντα ή παράνοµη την εκλογή ενός βουλευτή, αν έκριναν ότι αυτός δεν αντιπροσωπεύει το έθνος.

Εκείνο που φαίνεται να µην κατάλαβαν οι δικαστές είναι ότι αν, εν πάση περιπτώσει, πρέπει να προσδιορισθεί τι είναι έθνος και εθνικό συµφέρον, τότε δεν έχεισηµασία αυτό που οι ίδιοι έχουν στο µυαλό τους αλλά εκείνο που προσδιορίζεται κάθε φορά από τον αντιπρόσωπο του λαού, δηλαδή το νοµοθετικό σώµα. Με απλά λόγια, µπορεί οι ίδιοι να θεωρούν ότι κάποιος αλλοδαπός πρέπει πρώτα να περάσει από ιερή εξέταση πριν του γίνει η τιµή να πολιτογραφηθεί Ελληνας ή, όπως έγραψαν στη απόφασή τους, να αποδείξειµε διάφορους τρόπους «την εκ µέρους του εθελούσια αποδοχή των αξιών που συνάπτονται προς τον ελληνισµό και την εντεύθεν απόκτηση ελληνικής εθνικής συνειδήσεως», αλλά αυτό νοµικά δεν έχει καµιά σηµασία. Αν οι εκπρόσωποι του ελληνικού λαού έχουν άλλη άποψη για το εθνικό συµφέρον, τότε η δική τους είναι νόµιµη και όχι των δικαστών.

Τέλος, δεν µπορεί παρά να παρατηρήσει κανείς ότι και στο περιεχόµενό τους οι επίµαχες διατάξεις κάθε άλλο παρά περίεργες ή καινοφανείς ήταν. Θυµίζω ότι πολλές χώρες πολιτογραφούν όλους όσους γεννιούνται στην επικράτειά τους χωρίς καµιά άλλη διαδικασία. Ο δικός µας νόµος έθετε µια σειρά από προϋποθέσεις για τον χρόνο παραµονής των γονιών τους. Ολες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης επιτρέπουν στους κοινοτικούς αλλοδαπούς να ψηφίζουν στις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μήπως πρέπει άραγε να απαγορεύσουµε και στους κοινοτικούς να ψηφίζουν; Απεµπολούν άραγε όλοι οι άλλοι την εθνική τους κυριαρχία και µόνον χάρις στο ΣΤΕ εµείς θα την κρατήσουµε;