Η ΚΡΙΣΗ, ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Γιόζεφ Στίγκλιτς, νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών:«Η Ευρώπη δεν θα κριθεί από τη σκληρότητα των πράξεών της, αλλά από το πνεύμα αλληλεγγύης που θα δείξει βοηθώντας τον γείτονά της»

Η παγκόσμια κρίση κορύφωσε τον ανταγωνισμό μεταξύ των ισχυρών οικονομιών και των νομισμάτων τους και ταυτόχρονα όξυνε τον «ιδεολογικό πόλεμο» ανάμεσα στους υποστηρικτές διαφορετικών πολιτικών και οικονομικών αντιλήψεων.
Οι διαφορετικές «σχολές» οικονομικής και πολιτικής σκέψης, αν και συμφώνησαν στην κατ΄ αρχήν διάσωση των τραπεζών, ως αναντικατάστατου «εργαλείου» για την εύρυθμη λειτουργία των πραγματικών οικονομιών, προτείνουν διαφορετικά μέτρα «εξόδου» από την κρίση.
Οι συντηρητικοί, π.χ. στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου κυριαρχούν, ρίχνουν το βάρος τους στην δημοσιονομική πειθαρχία και τη νομισματική σταθερότητα, ενώ οι προοδευτικοί, όπως π.χ. ο Ομπάμα στις ΗΠΑ, προωθούν μια πιο επιθετική πολιτική στην κυκλοφορία του χρήματος, ώστε να μη θιγεί σοβαρά η πραγματική οικονομία.
Ειδικά στην Ευρωζώνη, όπου υπάρχει ακόμη «κέντρο» και «περιφέρεια», όπως περιγράφουμε σε προηγούμενο άρθρο, η συμπεριφορά της Γερμανίας δεν είναι άσχετη με το γεγονός ότι η ίδια αποτελεί το «κέντρο». Μια «σφιχτή» δημοσιονομική πολιτική οφελεί την ίδια και βλάπτει τις χώρες της «περιφέρειας», του ευρωπαϊκού «νότου», σε βαθμό που να υποστηρίζεται από αρκετούς αναλυτές ότι τα πλεονάσματα της Γερμανίας αντανακλούν τα ελλείμματα των χωρών του ευρωπαϊκού νότου.

Όμως άρχισαν να ακούγονται και διαφορετικές φωνές : πρόσφατη μελέτη δύο οικονομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας («Διάσωση με κεφαλή Ιανού») έδειξε ότι μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση και τις παρεμβάσεις με τεράστιους δημόσιους πόρους για τη διάσωση τραπεζών, κατόπιν και για την αντιμετώπιση της ύφεσης, ο πιστωτικός κίνδυνος για τα κράτη αυξήθηκε πάρα πολύ στις αξιολογήσεις, ενώ στην ίδια έκταση μειώθηκε για τις τράπεζες. Τη μελέτη επικαλείται εκτεταμένο άρθρο στη χθεσινή Ηandelsblatt για να εξηγήσει τη μεγάλη άνοδο του κόστους δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου. Επισημαίνοντας τις ευθύνες τραπεζών και κυβερνήσεων στις μεγάλες οικονομίες, ο αρθρογράφος Νόρμπερτ Χέρινγκ καταρρίπτει την επιχειρηματολογία Γερμανών πολιτικών, κεντρικών τραπεζιτών και οικονομολόγων ότι δεν επιτρέπεται να βοηθηθεί η Ελλάδα, τάχα για να μην την ακολουθήσουν και άλλες χώρες. Ακούγεται παράδοξη, γράφει, μπροστά στα δισεκατομμύρια που δόθηκαν για τη διάσωση ιδιωτικών τραπεζών, όταν μάλιστα τα κράτη δεν κάνουν τίποτα σχεδόν για να αποτρέψουν τις νέες επικίνδυνες φούσκες που δημιουργούνται.

Ο Νομπελίστας Καθηγητής Οικονομικών Γιόζεφ Στίγκλιτς, σε άρθρο του υποστήριξης της Ελλάδας, της κυβέρνησής της και του Γ. Παπανδρέου προσωπικά, στην εφημερίδα Guardian, μεταξύ άλλων γράφει : «Η Ευρώπη πρέπει να δείξει ότι θα υποστηρίξει την Ελλάδα, όπως το ΔΝΤ υποστηρίζει με κεφάλαια τις αναπτυσσόμενες χώρες. Η πρόβλεψη τέτοιας υποστήριξης μπορεί να μειώσει τα επιτόκια και να διευκολύνει τη χώρα να κινηθεί προς την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού. Η Ε.Ε., το ευρώ και η ευρωπαϊκή ενότητα δοκιμάζονται ξανά. Η Ευρώπη δεν θα κριθεί από τη σκληρότητα των πράξεών της, αλλά από το πνεύμα αλληλεγγύης που θα δείξει βοηθώντας τον γείτονά της».

Όμως είναι δεδομένο ότι οι συντηρητικές κυβερνήσεις θα εφαρμόζουν συντηρητικές πολιτικές. Γι΄ αυτό ο πολιτικός αγώνας δεν περιορίζεται σε εθνικά πλαίσια, είναι πανευρωπαϊκός. Για μια πιο προοδευτική, πιο αλληλέγγυα, πιο ανθρώπινη Ευρώπη.